Dit artikel gaat over de infectieziekte feline immunodeficiëntie virus (FIV). FIV wordt ook wel kattenaids genoemd. Een infectieziekte is een ziekte die de gastheer schade berokkent en wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van 1 of meer micro-organismen (bacterie, virus, schimmel, prion). Wil je meer weten over andere infectieziekten bij de kat? Lees dan de artikelen over kattenziekte, niesziekte, rabiës, FIP, FeLV, Lyme en Toxoplasmose. Hieronder lees je meer over het feline immunodeficiëntie virus (FIV).

Definitie

Feline immunodeficiëntie virus (FIV) is een ernstige infectieziekte die het immuunsysteem van de kat aantast. Hierdoor is de kat vatbaarder voor allerlei secundaire infecties. FIV heeft in 100% van de gevallen een dodelijk beloop.

Oorzaak

FIV wordt veroorzaakt door door het feline immunodeficiëntie virus. Dit virus is een retrovirus. Een retrovirus kopieert bij infectie zijn RNA naar het DNA van de gastheer. FIV valt in de categorie lentivirus. Het lentivirus is een variant van het retrovirus die gekenmerkt wordt door een lange incubatietijd. Besmetting vindt vaak plaats door direct contact van lichaamsvloeistoffen (speeksel, bloed, sperma, moedermelk). Het virus wordt vooral daarom vooral overgedragen door krab- en bijtwonden. FIV komt het meest voor onder normale huiskatten die naar buiten gaan. Twee keer zoveel katers als poezen hebben FIV. Dit is vooral omdat katers meer vechten met elkaar. FIV wordt ook overgedragen bij de dekking. Of het sperma van de kater of de bijtwonden ten gevolge van de nekbeet hier de oorzaak van zijn is nog niet bekend. FIV kan daarnaast via de placenta of moedermelk aan de kittens worden overgedragen. FIV is nauw verwant met het humane immunodeficiëntie virus (HIV). Het is echter geen zoönose. Dat wil zeggen dat FIV niet van kat op mens kan worden overgedragen.

Symptomen

FIV tast het immuunsysteem van de kat aan. Hierdoor wordt de kat vatbaarder voor allerlei secundaire infecties. Het zijn dan ook die infecties die symptomen veroorzaken. Na infectie met FIV doorloopt de kat een vijftal stadia van symptomen.

1. Acuut: Dit stadium begint direct na de besmetting. Soms zullen er geen symptomen waarneembaar zijn. De kat kan symptomen van koorts, lusteloosheid, braken en diarree hebben. De symptomen verdwijnen na een aantal dagen.
2. Asymptomatisch: Dit stadium heeft een wisselende duur. Soms zelfs langer dan 5 jaar. De kat zal geen symptomen hebben. Hij is wel besmettelijk voor andere katten.
3. Vage klachten: In dit stadium heeft de kat last van vage klachten, zoals koorts, lusteloosheid, verminderde eetlust, vermageren en oogontsteking (uveïtis).
4. AIDS-gerelateerde klachten: Dit stadium duurt enkele maanden. Als eigenaar krijg je het gevoel dat er iets niet in orde is. De kat heeft terugkerende ontstekingen aan de slijmvliezen, zoals uveïtis (ogen) en gingivitis (tandvlees). Ook zijn de lymfeklieren opgezet. De kat heeft verminderde eetlust en diarree. Deze combinatie leidt tot voortschrijdende vermagering. Vaak is de kat ook benauwd.
5. AIDS: In dit stadium heeft de kat officieel AIDS. Het stadium duurt vaak enkele maanden tot aan het overlijden van de kat. Het immuunsysteem van de kat is dusdanig verslechterd dat hij zich niet meer kan verweren tegen allerlei infecties. De conditie van de huid zal verslechteren, waardoor er allerlei wonden en zweren ontstaan. Ontstekingen van de slijmvliezen zullen door het hele lichaam plaatsvinden, zoals uveïtis (ogen), gingivitis (tandvlees), stomatitis (mond), enteritis (darmen) en pneumonie (longen).

Diagnose

De diagnose van FIV kan worden vermoed aan de hand van de anamnese van symptomen en het beloop. De dierenarts zal vervolgens uitgebreid lichamelijk onderzoek doen. Om de diagnose te bevestigen zal bloedonderzoek gedaan worden met behulp van een snaptest. Deze test wordt ook uitgevoerd in het kader van preventie bij katten waarmee gefokt wordt. Veel dierenartsen gebruiken de Snap Combo test (ELISA) van Indexx die naast FIV ook op FeLV test. De test kan in de kliniek worden gedaan. Er wordt dan wat bloed van de kat afgenomen en op de test aangebracht. De uitslag van de test is binnen 10 minuten bekend. In het plaatje is aangegeven wat welke uitslag betekent. Een negatieve uitslag (geen virus aangetoond) is zeer betrouwbaar. Met de test worden weinig vals negatieve uitslagen gegeven. Een positieve uitslag (wel virus aangetoond) is echter minder betrouwbaar. Er worden nog regelmatig vals positieve uitslagen gegeven. Er zal dan ook nog aanvullend bloedonderzoek moeten worden gedaan bij gespecialiseerd laboratorium.

Beloop

FIV heeft in 100% van de gevallen een dodelijk beloop. De levensduur na besmetting is echter vaak nog wel langer dan 5 jaar. Op het moment dat de symptomen duidelijk beginnen heeft de kat vaak nog enkele maanden tot een jaar.

Behandeling

Er is geen vaccinatie tegen FIV beschikbaar. FIV kan worden voorkomen door je kat binnen te houden. Bij bezoek van andere katten kun je deze laten testen op FIV. Ook bij een dekking kun je dit laten doen. FIV kan niet worden genezen. Het ziekteverloop kan echter wel worden vertraagd met interferon. Dat is een immunomodulantia die het immuunsysteem beïnvloed. Interferon is echter niet 100% werkzaam en zeer prijzig. Deze behandeling wordt daarom nog niet veel toegepast in de praktijk. Behandeling richt zich vaak op het voorkomen van besmetting van andere katten, het voorkomen van secundaire infecties en het behandelen van secundaire infecties met antibiotica. Vroeger werden katten waarbij FIV werd vastgesteld vaak snel geëuthanaseerd. Tegenwoordig wordt er veel gedaan om het de besmette kat zo prettig mogelijk te maken. De Stichting FIV-FeLV geeft katten nog een laatste beetje levensgeluk.