Het verlies van je kat is een ingrijpende gebeurtenis. Of het einde nu gepland, verwacht of onverwacht was. Je bent meer dan gewoon een dier kwijt. Je hebt je gezinslid, je maatje, je schatje verloren. En dat doet pijn. Dit artikel gaat over rouwen om je kat. Wat zijn mogelijke reacties op het verlies? Wat voor rouwverwerkings-modellen zijn er? En vooral, wat kun je allemaal doen om met het verlies om te gaan? Ook dieren rouwen om het verlies van hun maatje. Lees hier het artikel over rouwverwerking bij katten. Wil je meer lezen over de opties die je hebt na het overlijden van je kat? Lees dan dit artikel over sectie, cremeren en begraven.

Wat zijn mogelijke reacties?

Gevoelens

Bij het rouwen om je kat kun je allerlei emoties voelen. Emoties als verdriet, gemis, wanhoop, somberheid, lusteloosheid, eenzaamheid, angst, schuld, schaamte, boosheid, irritatie. Tegelijkertijd is het niet gek als je af en toe ook vreugde voelt. Vreugde omdat je zo’n mooi en lief dier gekend hebt. Vreugde om je mooie herinneringen.

Gedachten

Vaak zul je een preoccupatie met gedachten aan je geliefde katje ervaren. Herinneringen zullen zomaar opkomen. Je hebt dan ook de behoefte deze te delen. Je kunt een gevoel van onwerkelijkheid ervaren. Veel mensen hebben problemen met hun aandacht en concentratie. Een boek lezen of film kijken is ineens heel moeilijk. Je kunt verminderd zelfvertrouwen hebben. Of jezelf van alles verwijten. Sommige mensen voelen zich hopeloos of hulpeloos.

Gedrag

Gedrag is datgene wat anderen aan je buitenkant aan je zien. Dat wat je doet. Veel mensen zullen uiting geven aan hun verdriet door te huilen. Het praten over de kat, over de tijd rondom het overlijden en over mooie herinneringen kan helpen om het verlies een plekje te geven. Het is ook mogelijk dat je je geagiteerd voelt en geïrriteerd reageert op je omgeving. Sommige mensen trekken zich terug. Andere zoeken juist gezelschap op.

Lichamelijk

Bij het rouwen om je kat zul je niet lekker in je vel zitten. Je kan vermoeid zijn, slecht slapen, een verminderde eetlust hebben. Ook kan het zijn dat je emoties lijden tot lichamelijke klachten. Je bent in je rouw vatbaarder voor ziektes.

Rouwverwerkingsmodellen

Een model is niets meer of minder dan een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid op basis van wetenschappelijk onderzoek. Modellen worden gebruikt om de werkelijkheid beter te kunnen begrijpen. Er bestaan verschillende rouwverwerkingsmodellen. Vaak zijn deze opgedeeld in bepaalde fasen of taken. Het proces van rouwen is echter niet zo statisch als deze modellen doen vermoeden. Je moet vooral niet het gevoel hebben dat je eigen rouwproces de modellen moet volgen. Het kan zelfs zijn dat je je bij tijden niet herkent in de modellen. Daar is helemaal niets mis mee. Rouwen is bovenal een individueel proces om om te gaan met het verlies van een dierbare.

Kübler-Ross

Een bekend rouwverwerkingsmodel is dat van Kübler-Ross (1969). Zij omschrijft 5 verschillende stadia van rouwverwerking.

1. Ontkenning. De eerste reactie op het verlies van een dierbare is ontkenning. Ontkenning van de realiteit. Veelgehoorde uitspraken zijn: “Het kan niet waar zijn.” of “Het is niet waar.” Ongeloof voert de boventoon. Ontkenning kan helpen als bescherming tegen de heftigste pijn. We moeten echter niet te lang blijven hangen in ontkenning.
2. Boosheid. Naarmate de ontkenning begint te slijten wordt de pijn meer voelbaar. Pijn waar je nog helemaal niet klaar voor bent. De pijn kan dan worden omgezet in boosheid. Deze boosheid kan zich richten op de overledene, maar uit zich bovenal in boosheid en prikkelbaarheid naar de omgeving. Vaak voelen we ons schuldig om deze boosheid.
3. Onderhandeling. Ook in boosheid kunnen we niet altijd blijven hangen. In onze poging de realiteit onder ogen te komen beginnen we te onderhandelen. Op die manier krijgen we voor ons gevoel een stukje controle terug. Veelgehoorde uitspraken zijn: “Had ik maar…” of “Ik had moeten…”.
4. Depressie. Uiteindelijk treedt de depressie in. Er zijn twee soorten depressie. De eerste is een meer uiterlijke vorm van depressie. We laten verdriet en pijn en zorgen zien aan de buitenwereld. De tweede is een meer innerlijke vorm van depressie. We bereiden ons langzaamaan voor op het losmaken van de overledene.
5. Acceptatie. Niet iedereen kan uiteindelijk acceptatie bereiken. Soms is de dood zo heftig dat acceptatie niet mogelijk is. Acceptatie betekent niet dat je de overledene niet meer mist. Of dat je ineens gelukkig bent. Het betekent dat je het verlies een plekje hebt gegeven. Dat je er je eigen betekenis aan hebt verleend.

Bowlby

Bowlby (1980) is bekend van zijn hechtingstheorie. Zijn rouwverwerkingsmodel kent 4 stadia:

1. Schok & verdoving. Het verlies komt als een schok binnen. We voelen ons verdoofd. Het verlies lijkt nog niet echt. En is onmogelijk te accepteren.
2. Verlangen en zoeken. De leegte die het verlies achterlaat is pijnlijk. We verlangen naar de overledene. Missen hem. We zoeken naar manieren om de leegte te vullen.
3. Wanhoop & wanorde. We hebben het verlies geaccepteerd. De overledene zal niet meer terugkomen. Hierdoor voelen we ons wanhopig. Er is een wanorde aan emoties.
4. Reorganisatie & herstel. We richten ons weer op het heden. We zien weer een toekomst. We bouwen ons leven opnieuw op. De pijn is echter nog steeds aanwezig.

Worden

Worden (1991) is bekend vanwege zijn Task Model. Hij omschreef de 4 taken bij rouwverwerking:

1. Accepteer de realiteit van het verlies.
2. Ervaar de pijn van het verlies.
3. Aanpassen aan een leven zonder de overledene.
4. Geef het verlies een plekje en ga verder.

Stroebe & Schut

Stroebe en Schut (1999) hebben het Dual Process Model ontworpen. Dit moderne model richt zich op 2 categorieën stressoren die met rouw samenhangen: Verlies (loss) & Herstel (restoration). Bij het rouwen om je kat zul je heen en weer gaan tussen een loss-orientation, waarbij je je richt op het verlies en het verleden en een restoration-orientation, waarbij je je richt op andere levenstaken en de toekomst.

Hoe kun je er mee omgaan?

Er zijn talloze mogelijkheden om om te gaan met het verlies van je pluizige lieveling. Welke manier jou aanspreekt hangt af van wie jij bent. Er zijn bijna geen goede of foute manieren te bedenken. Eigenlijk zijn er maar 2 dingen heel belangrijk. Ten eerste dat je jezelf de tijd geeft om te rouwen. Rouwen om je kat is heel normaal en heeft tijd nodig. Ten tweede dat je niet in ontkenning kan blijven. Je zult het verlies ooit onder ogen moeten komen. Hoe je het verlies een plekje wilt geven is helemaal aan jou.

• Tijd: Geef jezelf de tijd om te rouwen. Dat is heel normaal.
• Informatie: Zoek informatie over rouwverwerking.
• Lezen: Lees het boek ‘Als je lievelingsdier sterft‘.
• Praten: Praat over je katje. Praat over het verlies, maar ook over het leven.
• Verdriet: Heb verdriet als je dat voelt. Stop het vooral niet weg.
• Blijdschap: Gun het jezelf om blij te zijn. Ook dat hoort er bij.
• Gevoelens: Laat alle gevoelens die je hebt toe.
• Rust: Zorg voor voldoende rust en ontspanning.
• Steun: Zoek steun bij je naasten. In het sociale contact kun je afleiding vinden.
• Dieren: Zoek dieren op. Contact met dieren kan je helpen te ontspannen.
• Natuur: Zoek de natuur op. De natuur kan je helpen in het hier en nu te zijn.
• Sporten: Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Dit maakt gelukshormoon aan.
• Hobby’s: Houd je bezig met dingen die jij prettig vindt om te doen.
• Memoriam: Schrijf een memoriam over het leven van je kat.
• Dagboek: Houd een rouwdagboek bij. Dit kan je helpen je te uiten.
• Regenboogbrug. Het gedicht van de regenboogbrug kan troost bieden.
• Altaar: Maak een altaartje met dingen die je aan je kat herinneren.
• Schatkist: Stop na verloop van tijd de dingen in een schatkist.
• Herdenkplaats: Maak een herdenkplaats door je kat uit te strooien of te begraven.
• Terugvallen: Sta jezelf toe om bij tijden weer wat terug te vallen. Dat is normaal.